Şırnak Cezaevinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırlanan raporda, ilaç verilmeyen hasta tutsakların hastanelere de sevk edilmediği, mektup ve günlük gazetelerin engellendiği, yemek ve su sorunlarının giderilmediği belirtildi. HDP, rapor üzerine devreye girerek inceleme istedi.

Şırnak'ta aralarında İHD, Baro, TTB, SES, TUHAF-FED ve EĞİTİM SEN'in de bulunduğu insan hakları ve sivil toplum örgütleri Şırnak T Tipi Cezaevi'nde incelemelerde bulundu.

Yapılan incelemeye ilişkin hazırlanan raporda, tutsak sayılarına ilişkin, "Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde 170’i siyasi 788’i adli olmak üzere toplam 958 mahpus bulunmaktadır. Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde 8’i kadın 162’si erkek toplam 170 siyasi tutsak bulunmaktadır" diye bilgi verildi.

26'SI AĞIR 76 HASTA TUTSAK

Cezaevinde 76 hasta tutsağın bulunduğuna ve bunlardan 23’ünün ağır hasta olduğuna dikkat çekilen raporda, ağır hasya siyasi tutsakların isimleri de şöyle açıklandı:

"Hikmet Kara, Sezgin Baci, M. Emin Sosin, Mehmet Behem, İzzettin Sevilgen, Hüseyin Bozkurt, Hiriş Memberi, Hasan Arslan, Mehmet Dursun, Rıdvan Tanış, Sıddık Batur, Yahya Altın, Hulki Güneş, Mehmet Polat, Nimetullah Özdağ, Necman Öner, Mustafa Özdel, Ramazan Özyiğit, Mehmet Darga, Meryem Abi, Songül Bağatır, Esmer Ayaz, Zeynep Erdem."

TUTSAKLARIN DURUMLARI

Raporda, cezaevinde 3'ü siyasi 1'i adli 4 tutsak ile görüşüldüğü açıklanırken, görüşme yapılan tutsakların durumlarına ilişkin şu bilgiler yer aldı:

"SEZGİN BACİ: 24 yıldır tutuklu bulunan şahsın servikal ve lumbal disk hernisi (bel ve boyun fıtığı)+KOAH olan şahıs 3 ay önce sol hemipleji (felç) geçirmiştir. O dönemde beyin cerrahi uzmanı fizik tedavi görmesi gerektiği düşüncesiyle fizik tedavi uzmanına sevk etmiştir. Ancak geçen süre içerisinde şahıs FTR uzmanına götürülmemiştir. Doktor heyetinden 'cezaevinde kalamaz' raporu düzenlenen şahsa sadece 3 aydır beyin cerrahi uzmanı yok denilerek şahsın heyet raporunu tamamlaması engellenmektedir.Ayrıca yazılan ilaçlar ancak 1 ay sonra kendisine ulaştırılmıştır.

ERDAL ARALAN: 5 yıl 6 aydır tutuklu, 10 aydır Şırnak T Tipi Özel Güvenlikli Kapalı Cezaevinde bulunmakta, tahliyesine 5 ay kalmış. Şizofreni+depresyon+antisosyal kişilik bozukluğu tanılı doktor raporları mevcuttur. Daha önce açık cezaevine nakledilmesine ilişkin raporu 6 ay gecikmeli kendisine ulaştırıldığı için kapalı alan fobisi olan şahıs kapalı cezaevinde kaldığı süre boyunca psikotik ataklar geçirmektedir. Açık cezaevine nakil isteğinde bulunmasına rağmen nakli yapılmamıştır.

SONGÜL BAĞATIR: 22 yıldır tutuklu bulunan şahıs lumbal disk hernisi (bel fıtığı), geçirilmiş plevral efüzyon öyküsü bulunan şahsın acilen ilerlemiş fıtık dolayısıyla ameliyat olması gerektiğine dair uzman hekim raporu mevcuttur. Ancak plevral efüzyonun nüks etmesi ve cezaevi koşullarında ameliyat sonrası bakımı yapılamayacağından ve yara yeri enfeksiyonu ihtimali olmasından dolayı şahıs ameliyat olamamakta ve ilerlemiş fıtığı günlük hayatını idame ettirmesine engel olmaktadır. Bu durumla ilgili 2004’te cezaevinde kalamaz raporu almasına rağmen hala tahliye edilmemiştir.

SEDAT ÇAYIR: 24 yıldır tutuklu. Revirde kısmi iyileşme yapılmış. Cezaevi hekimi gerekli durumlarda hastaları uzman hekimlere sevk etmesine rağmen sevkler 1 aya kadar geciktiriliyor. Hastaneye götürüldüklerinde ring aracında bekletiliyorlar. Hekimin yazdığı ilaçlar ancak 45 gün sonra kendilerine ulaştırılıyor. Yemekler temiz değil ve kronik hastalara diyet yemeği verilmemektedir. Yemekler çeşit açısından fakir ve sağlıklı beslenmeye uygun değil. Koğuşlar standart 10 kişilik olmasına rağmen 18-20 kişi yerleştirilmektedir. Günlük 1 saat verilen sıcak su bu kadar kişiye yetmemektedir. Bu durum bulaşıcı hastalık riskini artırmakta ayrıca temizlik malzemelerinin verilmemesinden dolayı salgınlara zemin hazırlamaktadır. Hastalara özgü yataklar temin edilmemektedir."

HEYETİN İHLALLERE İLİŞKİN TESPİTLERİ

Görüşmelerde, ağır hasta tutsakların rapor işlemlerinin tamamlanmadığı ve geciktirildiği; askeri güvenlik gerekçesi ile hastaneye sevklerin çok geciktirildiği ve hastaların hastaneye sevk edilmediği; hastaneye sevk sırasında sağlık koşulları açısından elverişli olmayan RİNG araçlarının kullanıldığı; ilaçların ödenek yokluğu nedeniyle geciktirildiği; şeker ve tansiyon hastalığı bulunan tutsaklara hastalıklarına uygun yemek verilmediği; fıtık hastalığı bulunan tutsaklara hastalıklarına uygun yatak verilmemesi sebebiyle hastalığın bir ileriki aşamaya geçilmesine neden olduğu tespit edildi.

Heyetin yaptığı diğer tespitler ise şöyle: "Mesai saatleri dışında doktor olmadığından acil hastalıklara müdahale edilmediği; 112 acil servislerine yapılan çağrılarda doktorun gelmediği ve sadece teknik elemanların gönderildiği; kapasitesi 10 kişilik olan koğuşlarda 20 kişinin kaldığı ve bu kişilerden bir kısmının yere yatak serme usulüyle kaldıkları, bu koğuşlarda küçük bir mutfak ve lavabonun olduğu ve bunun sağlık açısından yeni hastalıklara sebep olduğu ve temizlik sorunlarına neden olduğu; su sorununun halen devam ettiği; iç mektupların bile 15 gün gibi uzun bir sürede ulaştırıldığı bu şekli ile mektupların geç ulaştırıldığı; günlük gazetelerin saat 17.00’dan sonra verilmesi sureti ile bilgi edinme hakkının ihlal edildiği; sosyal faaliyette bulunma hakkının haftada 10 saat olmasına rağmen bu sosyal faaliyetler de mahpusların 2 saat yararlandırıldığı, bu şekli ile sosyal yaşam haklarının ihlal edildiği ve ödül yönetmeliğinin uygulanmadığı; yemeklerin çok kötü ve yenilmeyecek derece de sağlıksız olduğu..."

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Raporun 'Ağır hasta mahpuslara ilişkin yapılması gereken acil işlemler' başlıklı bölümünde ise "Cezaevi idaresi ve Şırnak cumhuriyet başsavcılığı tarafından da ağır hasta olduğu tespit edilen bu mahpuslara ilişkin doktor raporlarının bir an önce temin edilerek cezaevinde kalması sakıncalı olan mahpusların derhal tahliye edilmelerinin sağlanması gerekmektedir" denildi.

Güvenlik sorununun idareden kaynaklı olduğu ve bu nedenle idarenin gerekirse personel sayısını arttırmak suretiyle hastaların sevklerini geciktirmemesi gerektiğine dikkat çekilerek, ring sorununun da hasta tutsakların ambulans ile hastaneye sevkiyle çözülebileceğine işaret edildi.

Hasta tutsaklara muayeneden 1-2 ay sonra ilaç verilmesinin kabul edilemeyeceğine vurgu yapılan raporda, bu konuda Adalet Bakanlığı'nın sözleşmeli eczaneler ile görüşerek, ödenek yokluğu gerekçe gösterilerek hiçbir şekilde ilaç verilmemesi uygulamasından vazgeçmelerinin sağlanması istendi.

Diyet yemeği verilmesi gereken şeker ve tansiyon hastaları ile buna benzer hastalığı bulunan tutsakların tespit edilerek sağlıklarına uygun yemek verilmesinin de talep edildiği raporda, şöyle devam edildi:

"Fıtık hastası olan mahpusların yatabilecekleri, hastalıklarına uygun yatak ve yastık temin edilmelidir. Temin edilmeyecekse dahi mahpusların kendilerinin temin edileceği ortopedik yatak ve yastıkların yaylı olduğu gerekçesi ile cezaevine sokulmaması uygulamasından vazgeçilmelidir. Ring aracında özellikle disk hernisi olan hastaların tutunabilmesi için kelepçelerinin açılması gerekmektedir.

Devlet hastanesinde mesai dışı sadece tutuklu ve mahpuslara bakmak için hekim heyeti oluşturulması sağlık sorunlarının çözümü noktasında etkili bir yol olacaktır.

Cezaevine gönderilen 112 acil servisinde doktor bulundurulması sağlanmalıdır."

Koşuşların kapasite sorununa da değinilen raporda, koğuşların bir an önce kapasitelerine uygun sayıda tutsak bulundurulacak şekilde dizayn edilmesinin gerektiği, bu sorunun Şırnak cezaevine dışarıdan getirilen tutsakların ikametlerine yakın bir cezaevine nakli ile mümkün olduğu ifade edildi.

Raporda su, mektup, günlük gazete, sosyal faaiyet ve yemek alanındaki sorunların çözümüne ilişkin ise şu ifadelere yer verildi:

Su sorununun cezaevi idaresi ve belediyenin yapacağı koordineli bir çalışma ile biran önce çözüme kavuşması gerekmektedir.

Mektupların 15-30 günlük sürelerde ulaştırılması iyi niyetli bir yaklaşım olmayıp mektupların en hızlı şekilde ilgilisine ulaştırılması gerekmektedir.

Günlük gazetelerin Şırnak’a ulaşmasına müteakip en geç bir saat içerisinde tutuklu ve hükümlülere ulaştırılması mümkündür.

Sosyal faaliyetlerin yönetmeliğine uygun olarak on saate çıkartılması ve bunun mümkün olmaması halinde buna karşılık gelebilecek ödüllendirme, spor faaliyetlerinin sürelerinin uzun tutulması ve diğer etkinliklerle mahpusların sosyal faaliyet alanının genişletilmesi gerekmektedir.

Yemek yapan şirketin uyarılarak yemekleri sağlık ve temizlik koşullarına uygun bir şekilde yapmaları talep edilmelidir. Buna uyulmaması halinde yemek yapan şirketin sözleşmesi feshedilerek başka bir şirketle anlaşma yapılmalıdır."

HDP DEVREYE GİRDİ

Öte yandan HDP Milletvekili Kemal Aktaş, rapordaki sorun ve ihlallerin giderilmesi için raporun bir örneğini Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü'ne, bir örneğini de Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu'na göndererek Şırnak Cezaevinde komisyon marifetiyle inceleme yapılmasını talep etti.